Onze taal barst van de uitdrukkingen. Als we Nederlandse vertalingen maken, gebruiken we ze regelmatig, want we willen er niet met de pet naar gooien. Een goede vertaling leest niet als een vertaling, maar als een originele tekst. Uitdrukkingen kunnen daarbij helpen. Typisch Nederlandse uitdrukkingen geven je tekst een lokaal tintje, en dat maakt het lezen vaak leuker. Misschien heb je geen uitleg nodig voor deze spreekwoorden en gezegden, maar weet je ook waar ze vandaan komen?
Geen zorgen! Bij Scriptware Translations werken we met native speakers die precies weten wat je wel en niet letterlijk uit het Nederlands kunt vertalen. Dus, 'Forward with the goat!' Vraag nu vrijblijvend een offerte aan.
Joost is een veelvoorkomende naam in Nederland en de uitdrukking wordt soms toegeschreven aan een van de Joosten uit de geschiedenis. Maar in de oorspronkelijke uitdrukking is Joost geen persoonsnaam maar een ander woord voor de duivel. Er bestaan verschillende theorieën over hoe we de duivel Joost zijn gaan noemen. Het zou bijvoorbeeld een verbastering kunnen zijn van het Javaanse woord ‘dejos’, in verkorte vorm ‘joos’, voor een Chinese god. De Nederlanders op Java zagen deze Chinese goden als heidense afgoden en zo werd ‘joos(t)’ synoniem aan de duivel.
We hebben nog veel meer typisch Nederlandse uitdrukkingen met persoonsnamen erin, vaak om bepaalde eigenschappen aan te duiden. Soms heeft rijm of alliteratie een grote rol gespeeld bij het ontstaan van de uitdrukking (koos werkeloos, crea bea, pietje precies). Andere uitdrukkingen hebben een duidelijkere herkomst. Zo hebben we ‘nieuwsgierig aagje’ te danken aan de hoofdpersoon uit het zeventiende-eeuwse Kluchtigh Avontuurtje van ’t Nieuwsgierigh Aeghje van Enckhuysen. En noem je iemand een brave hendrik, dan vind je die persoon waarschijnlijk saai en weinig ondernemend. Maar de oorspronkelijke Hendrik uit een schoolboekje uit de 19e eeuw werd met het woord ‘braaf’ juist geprezen omdat hij zo gehoorzaam en vriendelijk was, en nooit iemand kwaad zou doen. Later is onze denkwijze veranderd (kinderen mogen best weleens ondeugend zijn) en heeft ‘braaf’ een andere betekenis gekregen.
Taaltip: We schrijven de eigennamen in deze uitdrukkingen met een kleine letter omdat ze algemeen worden gebruikt en niet meer naar een specifieke persoon verwijzen.
Krijg je het soms ook Spaans benauwd? Of heb je iemand er weleens van beschuldigd Oost-Indisch doof te zijn of een klus met de Franse slag te hebben gedaan? Zoals je ziet, verwijzen we ook graag naar andere talen en regio’s in onze typisch Nederlandse uitdrukkingen. Vinden we dan dat alle Fransen half werk leveren? In dit geval verwijst de uitdrukking naar een term uit het paardrijden. De Franse zweepslag is een losse, zwierige slag met een lange zweep die in de 17e en 18e eeuw werd toegepast. Oorspronkelijk werd hier niets negatiefs mee bedoeld: voor deze slag was juist een goede beheersing van de zweep vereist. De negatieve betekenis van ‘losjes, niet grondig’ kwam later, mogelijk onder invloed van de Franse bezetting.
Wist je dat we er zelf ook niet zo goed vanaf komen in buitenlandse uitdrukkingen? De Engelse taal kent verschillende uitdrukkingen waarin ‘Dutch’ een negatieve betekenis heeft.
Herkenbaar of klinkklare onzin?
